Το Χωριό μας

ΑΝΕΜΩΤΙΑ ΛΕΣΒΟΥ

Η Ανεμώτια (Ανεμότια), βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού και απέχει 55χλμ. από την Μυτιλήνη, ενώ ανήκει διοικητικά στον Δήμο Δυτικής Λέσβου (Δημοτική Ενότητα Καλλονής). 

Είναι το τρίτο χωριό μετά την Καλλονή, στην διαδρομή προς Ερεσσό και Σίγρι. Βρίσκεται σκαρφαλωμένη στην ανατολική πλευρά του όρους Κουρατσώνας (το οποίο έχει υψόμετρο 790μ.) και είναι χτισμένη σε υψόμετρο 360μ. περίπου, καταλαμβάνοντας έκταση 24.306 στρεμμάτων.

Πλησιάζοντας, το μάτι αγκαλιάζει το σκούρο πράσινο χρώμα των πεύκων και των πρίνων πάνω απ’ το χωριό. Στην είσοδο του χωριού, επάνω από το δρόμο, ορθώνεται ο εντυπωσιακός πετρόχτιστος αυλόγυρος του ωραίου κτιρίου που φιλοξενεί το τριθέσιο δημοτικό σχολείο και το νηπιαγωγείο (κτίσμα του 1935). 

Κάτω στον κάμπο, καλλιεργείται το αμπέλι, που κάνει γνωστή την Ανεμώτια για το επιτραπέζιο σταφύλι της, το οποίο μαζί με το λάδι αποτελούν το σημαντικότερα προϊόντα του χωριού.

 

Παλιά το χωριό ήταν ξακουστό, μαζί με την Αγ. Παρασκευή και τον Μεσότοπο, για τους "καλφάδες" του, οι οποίοι έχτισαν πολυάριθμα σπίτια και εκκλησίες στη Λέσβο, αλλά και στη Σμύρνη και στο Αϊβαλί. Οι οικοδόμοι και οι χτίστες που κατασκεύαζαν τις λιθοδομές με συνδετική ύλη τη λάσπη ονομάζονταν γενικά γιαπιτζήδες (από τη λέξη "γιαπί" που σημαίνει οικοδομή). Ωστόσο το συνεργείο που αναλάμβανε μια οικοδομή συγκέντρωνε διαφόρων ειδών τεχνίτες και είχε συγκεκριμένη ιεραρχική οργάνωση. Ο πρωτομάστορας, που είχε το μεγαλύτερο κύρος και εμπειρία λεγόταν "κάλφας", οι βοηθοί του "χτίστες" και οι εργάτες "πουργοί" (υπουργοί). Οι χτίστες κατασκεύαζαν τα σπίτια από τα θεμέλια μέχρι τη στέγη, βάσει της εμπειρίας του πρωτομάστορα, ο οποίος είχε τότε τη συνολική ευθύνη της οικοδομής, αναλάμβανε δηλαδή και το ρόλο του πολιτικού μηχανικού και του αρχιτέκτονα.

Μέχρι σήμερα βλέπουμε το μεράκι τους λαξεμένο πάνω στην ντόπια πέτρα. Τα σπίτια είναι χτισμένα από πέτρα πελεκητή, στολισμένα με κιονόκρανα, αετώματα, σκεπασμένα με βυζαντινά κεραμίδια μέσα σε γεμάτες λουλούδια αυλές. Τα σοκάκια είναι στενά ανηφορικά και στρωμένα με πέτρες.

Η ονομασία «Ανεμώτια», κατά μια εκδοχή, προέρχεται από τον προσδιορισμό της τοποθεσίας «στου ανέμου τα ώτα», λόγω των ισχυρών ανέμων που πνέουν στην περιοχή. 

Μνημεία για το χωριό αποτελούν:

- το αρχοντικό σπίτι της Αιμιλίας,

- το παλιό δημοτικό σχολείο, χτισμένο το 1898,

- η πέτρινη βρύση του «Καλοκώστα», είναι φτιαγμένη από την ίδια πέτρα, εκτός από τις δύο πλάκες που φέρουν τις επιγραφές. Η μία μέσα στην αψίδα, αναφέρει ότι "Ανοικοδομήθη η παρούσα πηγή δια εξόδου και δαπάνης ΜΕΛΕΤΙΟΥ ιερομονάχου Χατζηδούκα", ενώ στη μικρότερη από κάτω αναφέρεται η ημερομηνία 1729.

- το παλιό τούρκικο λουτρό και δίπλα ένα μικρό πέτρινο γεφυράκι.

Στο χωριό υπάρχουν πολλοί ναοί, με σημαντικότερους:

- τον ναό του Αγίου Γεωργίου (1720), μονόκλιτος ναός βασιλικού ρυθμού με σημαντικές εικόνες και αγιογραφίες στο εσωτερικό του

- τον καθεδρικό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, επιβλητική τρίκλιτη βασιλικού ρυθμού, φτιαγμένος εξ ολοκλήρου από γκρίζα και κοκκινωπή πέτρα, με όμορφο καμπαναριό,

- τον ναό της «Ζωοδόχου Πηγής», σταυροειδής βυζαντινός καθώς και πολλά εξωκλήσια.

Στο χωριό υπάρχει μουσείο, όπου φυλάσσονται ιερά κειμήλια, όπως δερμάτινα Ευαγγέλια, ιερατικές στολές, ιερές εικόνες, κ.λπ. http://anemotia.blogspot.gr/

Ανατρέχοντας πολλούς αιώνες πίσω βρίσκουμε τις ρίζες αυτού του τόπου στους εξής συνοικισμούς: «Φκόλια», «Ξενοτάφια», «Λοιμοχώρι», «Μητρόπολη Αγίου Γεωργίου». Μέχρι σήμερα διακρίνονται λείψανα αυτών των συνοικισμών. Ιδιαίτερα στον συνοικισμό «Φκόλια» διακρίνεται τείχος Μεσαιωνικού κάστρου και μέσα σ’ αυτό υπάρχουν θεμέλια μικρών σπιτιών, λείψανα κεραμιδιών, πέτρινα δρομάκια, τάφοι και μυλόπετρες. Επίσης διακρίνεται η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.

Όπως και πολλά άλλα χωριά της Λέσβου, έτσι και η Ανεμώτια είναι δημιούργημα συνοικισμών, που συνενώθηκαν σε τόπο καλυμμένο από τις επιδρομές των πειρατών, οι οποίοι σκορπούσαν την συμφορά μοιράζοντας σφαγές, λεηλασίες και φωτιές.

Σύμφωνα με τους γεωλόγους, το χωριό μας βρίσκεται στην καλδέρα ενός από τα σημαντικότερα ηφαίστεια της Λέσβου το οποίο  έδρασε κατά τη γεωλογική περίοδο που ονομάζεται Κατώτερο Μειόκαινο και συγκεκριμένα πριν από 21,5 έως 16,5 εκατ. έτη. Η έκρηξη του ηφαιστείου αυτού, ήταν και η αιτία της δημιουργίας του Απολιθωμένου Δάσους της Λέσβου (στο Σίγρι)   

http://www.aegean.gr/petrified_forest.

Οι ηφαιστειακές εκρήξεις δημιούργησαν σύνθετα ηφαιστειακά οικοδομήματα με ηφαιστειακούς θόλους και πολλά διαφορετικά σημεία εξόδου των ηφαιστειακών υλικών που εντοπίζονται στο κεντρικό τμήμα της Λέσβου (‘Αγρα, Ανεμώτια, Στύψη).

Το 1462 ολόκληρο το νησί της Λέσβου κατελήφθη από τους Τούρκους. Ήταν επόμενο να αρπάξουν το παραγωγικότερο και μεγαλύτερο μέρος της γης. Μαζί πήραν και τον ναό της Αγίας Αικατερίνης «της Πανσόφου» μετατρέποντας τον σε τζαμί. Έτσι αναγκάστηκαν οι κάτοικοι να χτίσουν μικρό παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου «του Τροπαιοφόρου».

Το 1909 βιώνουν στο χωριό 260 περίπου οικογένειες, από τις οποίες οι 50 είναι οθωμανικές. Και φθάνουμε στην απογραφή του 1981, που τα στοιχεία της μας μαρτυρούν, ότι έχει 815 κατοίκους.  

Σε ένα βιβλίο "Η περιγραφή της Λέσβου" του Μητροπολίτου Μηθύμνης Γαβριήλ (1618-1621) για την Ανεμώτια, αναφέρει ότι "έχει Εκκλησίας τρεις, του Σωτήρος, της Αγίας Θεοτόκου και του Αγίου Γεωργίου, πόρρω ολίγον έξωθεν και του Αγίου Ευσταθίου, Οίκους Χριστιανών Ογδοήκοντα, Αγαρηνούς ολίγους πάνω".

 http://anemotia.blogspot.gr

Σύμφωνα με την παράδοση, το χωριό ήταν χτισμένο σε μια περιοχή που λέγεται "Φκόλια" η ίδρυσή του, βέβαια, χάνεται στα βάθη των αιώνων.

Όπως συμβαίνει στα περισσότερα χωριά της Ελληνικής υπαίθρου, έτσι και στην Ανεμώτια παρατηρείται μια σταδιακή μείωση του πληθυσμού, κυρίως λόγω της έλλειψης εργασίας για τους νέους, οι οποίοι την εγκαταλείπουν. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με το μάζεμα της ελιάς. Άλλη κύρια ασχολία των κατοίκων του χωριού είναι η κτηνοτροφία. Υπάρχει τυροκομείο με σύγχρονα μηχανήματα. Μια άλλη ασχολία των κατοίκων είναι η καλλιέργεια των αμπελιών. Επίσης η υφαντουργία ήταν αναπτυγμένη στο χωριό. 

Η Ανεμώτια είναι χωριό παραδοσιακό, όπου διατηρούνται παλιά ήθη και έθιμα, τόσο στα παραδοσιακά τους σπίτια όσο και στον τρόπο ζωής των κατοίκων.

(με πληροφορίες από το βιβλίο του Πατέρα Γεώργιου Καστρινέλλη "Ιεροί Ναοί της Ανεμώτιας και Θαύματα" - μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ: https://issuu.com/anemotia_lesvou)

 

http://anemotia.blogspot.gr

ΣΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΟΥ ΡΟΔΟΔΕΝΤΡΟΥ

Ανάμεσα στους παραδοσιακούς οικισμούς της Ανεμώτιας και των Παρακοίλων, στα δυτικά του Κόλπου Καλλονής στη Λέσβο, η φύση και ο άνθρωπος διαμόρφωσαν, στην πορεία των αιώνων, σχέσεις μοναδικής γοητείας…

Στα ορεινά  της Ανεμώτιας, η δροσιά της πυκνής βλάστησης του δάσους, η εντυπωσιακή θέα του Κόλπου Καλλονής, τα σπάνια είδη χλωρίδας, οι μοναδικού αισθητικού κάλλους κοιλάδες των χειμάρρων Ταξιάρχη και Ποταμιάς ενώνονται σε μια απαράμιλλη ποικιλία για να γοητεύσουν τον κάθε επισκέπτη…

Η σημαντική διαβάθμιση του υψομέτρου στη λεκάνη απορροής των δύο αυτών χειμάρρων επέτρεψε την ανάπτυξη πολλαπλών τύπων βλάστησης στην περιοχή.

Οτιδήποτε ευδοκιμεί στο νησί της Λέσβου, από τις παράκτιες φυτοκοινωνίες μέχρι τους πευκώνες Μαύρης Πεύκης, μπορεί κανείς να το συναντήσει σε αυτή την άγνωστη περιοχή. 

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε την ύπαρξη του Ροδόδεντρου “Rhododendron Luteum Sweet”, ο αποκαλούμενος και Αγούιδουρας κατά την ντοπιολαλιά του τόπου, το οποίο δεν υπάρχει πουθενά αλλού στην Ελλαδα, παρά μόνο στη Λέσβο. Πρόκειται για φυλλοβόλο θάμνο με ύψος μέχρι 4,5μ., με μεγάλα ωραία κίτρινα άνθη και φύλλα λογχοειδή και επιμήκη. Φύεται σε υγρά και γόνιμα αμμώδη και αργιλώδη εδάφη και το συναντάμε σε υψόμετρο από 60μ. ως την κορυφή του βουνού Προφήτη Ηλία (799μ.). Η εμφάνιση του Ροδόδεντρου συνοδεύεται από τα είδη Πικροδάφνη, Πτέρη, Ιτιά, Κουμαριά, Κισσό, Καστανιά, κ.α

Οι ενδιάμεσοι λοφίσκοι με τα έντονα πτυχωμένα ανάγλυφα εμπόδισαν, κατά το παρελθόν αλλά και μέχρι τις μέρες μας,  την εύκολη οδική προσπέλαση, παρά το γεγονός ότι η θέα από πολλά σημεία της περιοχής προς το λεκανοπέδιο της Καλλονής είναι πανοραμική.

http://anemotia.blogspot.gr

Τα πτυχωμένα αυτά ανάγλυφα έχουν διαμορφώσει ένα πυκνό υδρογραφικό δίκτυο μικροκοιλάδων, ρεμάτων και χειμάρρων, που καταλήγουν στους δύο κύριους ποταμοχείμαρρους με σπάνια υδρόφιλη βλάστηση.

Ο περίπατος στις εξαιρετικού αισθητικού κάλλους περιοχές της Ποταμιάς (δείτε για την "Ποταμιά" εδώ: Οδοιπορικό του Μ. Αξιώτη σε Ποταμιά και Ανεμώτια) και του Ταξιάρχη, όπου η ιστορία, οι θρύλοι και οι παραδόσεις έχουν αφήσει έντονα τα αποτυπώματά τους, αποτελεί όχι μόνο ένα γοητευτικό περίπατο αλλά και ένα μάθημα φυσικής και πολιτισμικής ιστορίας.

Τα αρχαία, βυζαντινά και μεσαιωνικά τοπωνύμια, τα ξωκλήσια, οι μοναστικές σκήτες, οι πηγές, οι λαγκαδιές, τα δάση, οι λόφοι, οι απότομες κατωφέρειες με τα ροδόδενδρα, τις καστανιές, τα πεύκα, τα κούμαρα συνθέτουν ένα τοπίο μοναδικού αισθητικού κάλλους και ψυχικής ανάτασης του επισκέπτη.

Οι παραδοσιακές ασχολίες και δραστηριότητες των φιλόξενων ανθρώπων της περιοχής, ίδιες σχεδόν στη διάρκεια των αιώνων, αποτυπώνονται στις στάνες με τα αιγοπρόβατα, στις κούλες – τα αγροτόσπιτα των κατοίκων – στα πανέμορφα πετρόκτιστα γεφύρια, στα ποτιστικά αυλάκια, που από το μεσαίωνα διοχέτευαν τα πλούσια νερά της περιοχής στις καλλιέργειες των χωραφιών και στους υδρόμυλους στη νότια πλευρά των Παρακοίλων.

Σπάνια η ισόρροπη σχέση ανάμεσα στη φύση και τον άνθρωπο μας δίνει τοπία τέτοιας ομορφιάς…

Ανάμεσα στα δύο χωριά, είτε ξεκινώντας από την Ανεμώτια  είτε ξεκινώντας από τα Παράκοιλα, απλώνεται ένα πυκνό δίκτυο δασικών χωματόδρομων, βατών σε ένα μεγάλο μέρος τους και με σήμανση για εύκολο προσανατολισμό, που προσφέρεται για πεζοπορία μέσων και μεγάλων αποστάσεων, ποδηλασία βουνού, περιήγηση με 4Χ4 αλλά και ένα συμβατικό αυτοκίνητο.  

Το δίκτυο αυτό οδηγεί σε οργανωμένους χώρους δασικής αναψυχής, όπως η Ζωοδόχος Πηγή (Αγία Δοσιά) και το Μοναστηρέλλι (Μονή Βουκόλων), αλλά και σε εξαιρετικά δασικά τοπία και θέσεις πανοραμικής θέας προς τον κάμπο και τον Κόλπο Καλλονής. http://anemotia.blogspot.gr

http://anemotia.page.tl/

Όλα τα παραπάνω αποτελούν πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν αρχικά στην ιστοσελίδα του χωριού μας http://anemotia.page.tl/