ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΨΗΦΟ...

Αντιγράφουμε από τις εφημερίδα "Εμπρός" ένα άκρως κατατοπιστικό κείμενο σχετικά με τις επικείμενες Περιφερειακές και Δημοτικές εκλογές της 7ης Νοεμβρίου. Διαβάζοντάς το μας λύθηκαν αρκετές απορίες σχετικά με την διαδικασία.

"... Με αυτή την ιδιαιτερότητα των δημοτικών εκλογών θελήσαμε να ξεκινήσουμε το αφιέρωμα που είθισται σε όλες τις αναμετρήσεις να δημοσιεύει το «Ε», με τις χρηστικές ως επί το πλείστον πληροφορίες για «σωστή» ψήφο. Για όλα όσα οφείλει να ξέρει ο καλά ενημερωμένος ψηφοφόρος - εννοείται και ο υποψήφιος - πριν φτάσει στην κάλπη. Στην κάλπη που εν τέλει, όπως προκύπτει, θα αγαπήσει και θα αναδείξει μόνο τις «φίρμες» ή όσους πετύχουν να γίνουν, με τη δουλειά τους και την ανάλογη προβολή μέσα στον επόμενο μήνα, γνωστοί στη Λέσβο ή στη Λήμνο. Με απλά λόγια, όποιος θέλει να εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος θα πρέπει να συγκεντρώσει σταυρούς όχι μόνο απ’ το χωριό του, αλλά απ’ ολόκληρο το νησί.

Για 3,5 χρόνια

Την Κυριακή 7 Νοεμβρίου, λοιπόν, θα εκλέξουμε δημάρχους, δημοτικούς συμβούλους, συμβούλους δημοτικής κοινότητας, συμβούλους τοπικής κοινότητας, αλλά κι εκπροσώπους τοπικών κοινοτήτων. Οι εκλογές με το νόμο του «Καλλικράτη» θα γίνονται πλέον κάθε πέντε χρόνια, μαζί με τις ευρωεκλογές, έτσι ώστε να δίνεται περισσότερος ωφέλιμος χρόνος σε κάθε αυτοδιοικητική αρχή να εφαρμόσει το πρόγραμμά της. Όμως, η θητεία των αρχών που θα αναδειχθούν από τις εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 2010, θα είναι μικρότερη απ’ αυτές που θα ακολουθήσουν, προκειμένου να «εναρμονιστεί» ο χρόνος διεξαγωγής των εκλογών και να συμπέσει με την ημερομηνία των ευρωεκλογών. Έτσι, η θητεία όσων δημάρχων εκλεγούν το 2010 θα αρχίσει την 1η Ιανουαρίου 2011 και θα λήξει στις 31 Αυγούστου 2014. Ουσιαστικά θα διαρκέσει μόλις 3,5 χρόνια και μάλιστα χρόνια ιδιαίτερα δύσκολα για τους τοπικούς άρχοντες, αφού το «τοπίο», ειδικά στα πολύ μεγάλα νησιά όπως η Λέσβος, αναμένεται ιδιαίτερα «ανώμαλο». Νέες αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκηθούν, και μάλιστα σε νέα γεωγραφικά δεδομένα, που χωρικά καταλαμβάνουν τους υφιστάμενους 13 δήμους της Λέσβου και τους τέσσερις της Λήμνου αντίστοιχα.

Για «σωστή» ψήφο

Τι πρέπει, όμως, να ξέρει ο πολίτης που καλείται να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα; Σύμφωνα με την εκλογική εγκύκλιο που εξέδωσε το υπουργείο Εσωτερικών, η ψηφοφορία θα αρχίσει στις 7 το πρωί και θα λήξει στις 7 το απόγευμα. Σε περίπτωση που χρειαστεί να επαναληφθεί, θα διεξαχθεί την επόμενη Κυριακή 14 Νοεμβρίου, με τις ίδιες ώρες έναρξης και λήξης. Σε περίπτωση που η πρώτη ψηφοφορία δε διεξαχθεί για οποιονδήποτε λόγο σε ένα δήμο ή σε ένα ή περισσότερα εκλογικά τμήματα, τότε αυτή θα γίνει την Τετάρτη 10 Νοεμβρίου 2010.

Στις δημοτικές εκλογές δικαίωμα ψήφου έχουν: όλοι οι δημότες κάθε νέου δήμου που α) έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους, δηλαδή έχουν γεννηθεί πριν την 31η Δεκεμβρίου του 1992, β) οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους των δήμων που από 1/1/2011 θα αποτελούν ένα δήμο, σύμφωνα με το νέο νόμο.

Ομοίως, δικαίωμα ψήφου έχουν και οι πολίτες των λοιπών 26 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι δεν έχουν την ελληνική ιθαγένεια αλλά κατοικούν στην Ελλάδα, έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και είναι εγγεγραμμένοι στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του σημερινού δήμου όπου κατοικούν. Επίσης, οι ομογενείς, οι οποίοι δεν έχουν την ελληνική ιθαγένεια, αλλά διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα ως αλλοδαποί, έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και είναι εγγεγραμμένοι στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του σημερινού δήμου ή της κοινότητας όπου κατοικούν. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τις εγγραφές, που ολοκληρώθηκαν στις 31 Αυγούστου, στους ειδικούς καταλόγους των δήμων, θα ψηφίσουν και μετανάστες οι οποίοι ζουν νόμιμα και για πολλά χρόνια στη χώρα και ακολούθησαν τη συγκεκριμένη διαδικασία εγγραφής προκειμένου να ψηφίσουν στις δημοτικές και μόνο εκλογές, αφού δεν έχουν εκλογικό δικαίωμα για την ανάδειξη των περιφερειακών αρχών.

Σε αυτές τις εκλογές επαναφέρεται η ρύθμιση για την ανάδειξη ως επιτυχόντος του συνδυασμού με ποσοστό μεγαλύτερο του 50% του συνόλου των έγκυρων ψήφων, όταν στις προηγούμενες του 2006 αρκούσε ποσοστό 42% συν μία ψήφο.

Πόσους θα εκλέξουμε

Όπως σε όλες τις δημοτικές εκλογές, στον υποψήφιο δήμαρχο δε σημειώνεται σταυρός προτίμησης, εάν όμως μπει σταυρός, αυτός δεν αποτελεί αιτία ακύρωσης του ψηφοδελτίου. Κατά την επαναληπτική ψηφοφορία, επίσης δεν τίθεται σταυρός προτίμησης, αφού αυτή διεξάγεται μόνον ανάμεσα στους υποψήφιους δημάρχους των δύο συνδυασμών που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους. Η ύπαρξη, όμως, σταυρού προτίμησης σε ψηφοδέλτιο, επίσης δε συνεπάγεται την ακυρότητά του. Αν σε ένα ψηφοδέλτιο σημειωθούν περισσότεροι από τους προβλεπόμενους σταυροί προτίμησης, το ψηφοδέλτιο είναι έγκυρο και λογίζεται υπέρ του συνδυασμού, χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη κάποιος σταυρός προτίμησης.

Πριν δούμε πόσους σταυρούς θα βάλουμε, θα ξεκινήσουμε με κάποιους βασικούς ορισμούς που θα διευκολύνουν την κατανόηση της διαδικασίας σταυροδοσίας: Δήμος Λέσβου είναι ο δήμος που έχει προκύψει απ’ τη συνένωση των 13 υφιστάμενων δήμων της Λέσβου και δήμος Λήμνου ο νέος δήμος που προέκυψε απ’ τη συνένωση των τεσσάρων δήμων του νησιού. Ως «Δημοτική Ενότητα» ορίζεται ο κάθε παλιός (καποδιστριακός) δήμος. Ομοίως, ο κάθε παλιός δήμος αποτελεί μια «εκλογική περιφέρεια». «Δημοτική Κοινότητα» είναι το παλιό δημοτικό διαμέρισμα με περισσότερους από 1.000 κατοίκους (στην ηπειρωτική Ελλάδα το όριο είναι 2.000 κάτοικοι). «Τοπική Κοινότητα» είναι το παλιό δημοτικό διαμέρισμα με λιγότερους από 1.000 κατοίκους (στην ηπειρωτική Ελλάδα το όριο είναι 2.000).

Ο δήμος διοικείται απ’ το δήμαρχο και το δημοτικό συμβούλιο, που για τη Λέσβο είναι 45μελές και για τη Λήμνο 27μελές. Κάθε «Δημοτική Κοινότητα» εκλέγει πενταμελές συμβούλιο με πρόεδρο, ενώ μόνο η Δημοτική Κοινότητα Μυτιλήνης, λόγω πληθυσμού, θα εκλέξει 11μελές συμβούλιο. Κάθε «Τοπική Κοινότητα» εκλέγει τριμελές συμβούλιο με πρόεδρο, ενώ οι Τοπικές Κοινότητες με πληθυσμό κάτω των 300 κατοίκων αναδεικνύουν μόνο έναν εκπρόσωπο (αναλυτικά στον Πίνακα Α΄ η διαίρεση του δήμου Λέσβου και ο αριθμός των αιρετών που θα αναδειχθούν).

Το ψηφοδέλτιο

Το ψηφοδέλτιο είναι διαφορετικό σε κάθε Τοπική ή Δημοτική Κοινότητα που ψηφίζει ο εκλογέας και το μήκος του για το δήμο Λέσβου φτάνει τα 60 εκατοστά. Στο επάνω μέρος του, το ψηφοδέλτιο φέρει το έμβλημα του συνδυασμού και γράφει την ονομασία του. Στο α΄ μέρος του ψηφοδελτίου αναφέρεται το όνομα του υποψήφιου δημάρχου κι αλφαβητικά παρατίθενται οι υποψήφιοι της εκλογικής περιφέρειας. Στο β΄ μέρος παρατίθενται αλφαβητικά οι υπόλοιποι υποψήφιοι σύμβουλοι, με την εκλογική περιφέρεια στην οποία ανήκουν σε παρένθεση δίπλα στο όνομά τους και στο γ΄ μέρος, η ονομασία της Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας και αλφαβητικά τα ονόματα των αντίστοιχων υποψηφίων.

Σημειώνουμε πως δε γίνεται ειδική αναφορά στον τρίτο δήμο του νομού Λέσβου, το δήμο Αγίου Ευστρατίου, διότι αποτελεί μία ενιαία εκλογική περιφέρεια δίχως Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες, που εκλέγει μόνο δήμαρχο και 13μελές δημοτικό συμβούλιο.

Πόσους θα «σταυρώσουμε»;

«Σταυροδοσία: Με τη σταυροδοσία ο πολίτης εκφράζει την προτίμησή του προς έναν ή δύο ή τρεις υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους της εκλογικής περιφέρειας στους εκλογικούς καταλόγους της οποίας είναι εγγεγραμμένος και προς έναν υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο από όλες τις υπόλοιπες εκλογικές περιφέρειες του Δήμου. Επίσης, εκφράζει την προτίμησή του προς έναν ή δύο υποψήφιους συμβούλους Δημοτικής Κοινότητας ή προς ένα σύμβουλο Τοπικής Κοινότητας ή εκπρόσωπο Τοπικής Κοινότητας του Δήμου», αναφέρει η εκλογική εγκύκλιος του υπουργείου Εσωτερικών. Σε «προσαρμογή» στα τοπικά δεδομένα, στο κεντρικό ψηφοδέλτιο οι ψηφοφόροι της Λήμνου μπορούν να βάλουν έως τρεις σταυρούς, όπως και οι ψηφοφόροι που είναι γραμμένοι στις εκλογικές περιφέρειες Μυτιλήνης και Καλλονής του Δήμου Λέσβου. Στις υπόλοιπες εκλογικές περιφέρειες του Δήμου Λέσβου, στο κεντρικό ψηφοδέλτιο οι εκλογείς μπορούν να βάλουν ένα σταυρό προτίμησης.

Ακόμη ένα σταυρό θα βάλουν οι εκλογείς στους υποψηφίους των λοιπών εκλογικών περιφερειών. Στους υποψηφίους για το συμβούλιο Δημοτικής Κοινότητας μπαίνουν έως δύο σταυροί και στους υποψηφίους για το συμβούλιο ή την εκπροσώπηση Τοπικής Κοινότητας, ένας σταυρός. Αν σε κάποιο μέρος το ψηφοδέλτιο έχει περισσότερους σταυρούς, είναι έγκυρο αλλά δε λαμβάνονται υπόψη οι σταυροί του συγκεκριμένου μέρους.

Κατανομή εδρών…

Απ’ τις 45 έδρες του Δήμου Λέσβου, ο συνδυασμός που εκλέγει δήμαρχο λαμβάνει τις 27 και 18 μοιράζονται οι συνδυασμοί της αντιπολίτευσης (16 και 11 για τη Λήμνο). Σε εκλογή απ’ την πρώτη Κυριακή, η κατανομή των εδρών της αντιπολίτευσης γίνεται ως εξής: Το σύνολο των ψηφοδελτίων της αντιπολίτευσης διαιρείται με το 18 και το πηλίκο στρογγυλοποιημένο στην επόμενη ακέραιη μονάδα είναι το εκλογικό μέτρο. Με βάση το μέτρο αυτό, κατανέμονται οι έδρες μεταξύ των συνδυασμών (ακέραιο μέρος) και οι τυχόν αδιάθετες, κατά σειρά στους συνδυασμούς με τα μεγαλύτερα υπόλοιπα. Σε επαναληπτική εκλογή προβλέπονται δύο κατανομές. Στην πρώτη μοιράζονται οι 23 έδρες και στη δεύτερη 22 (14 και 13 για τη Λήμνο). Στην πρώτη κατανομή, το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών διαιρείται με το 23 και το πηλίκο στρογγυλοποιημένο στην επόμενη ακέραιη μονάδα είναι το εκλογικό μέτρο. Με βάση το μέτρο αυτό, κατανέμονται οι έδρες μεταξύ των συνδυασμών (ακέραιο μέρος) και οι τυχόν αδιάθετες, κατά σειρά στους συνδυασμούς με τα μεγαλύτερα υπόλοιπα. Επομένως, το μέτρο για να εκλέξει συνδυασμός τουλάχιστον ένα σύμβουλο είναι 4,35% στη Λέσβο και 7,14% στη Λήμνο. Στη δεύτερη κατανομή, στο συνδυασμό που κέρδισε (επιτυχόντα) δίνονται τόσες έδρες ώστε να συμπληρώσει αυτές που πήρε από την πρώτη και να φτάσει συνολικά τις 27 και στη Λήμνο τις 16. Στον άλλο συνδυασμό που συμμετείχε στην επαναληπτική εκλογή, δίνονται οι υπόλοιπες έδρες της δεύτερης κατανομής.

… κατά εκλογική περιφέρεια

Σε ό,τι αφορά στην κατανομή εδρών κατά εκλογική περιφέρεια, ο επιτυχών συνδυασμός παίρνει από μια έδρα σε κάθε εκλογική περιφέρεια (επομένως στις μονοεδρικές - Αγιάσος, Αγία Παρασκευή, Μήθυμνα - εκλέγει δημοτικό σύμβουλο μόνο ο επιτυχών συνδυασμός). Έτσι, κατανέμονται αρχικά 13 έδρες στη Λέσβο και οι τέσσερις στη Λήμνο. Η κατανομή συνεχίζεται από το μικρότερο συνδυασμό που δικαιούται έδρα προς το μεγαλύτερο, ως εξής: Διαιρείται ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων του με τον αριθμό των εδρών που δικαιούται και το πηλίκο στρογγυλοποιημένο στην επόμενη ακέραιη μονάδα είναι το εκλογικό μέτρο του συνδυασμού. Το μέτρο αυτό εφαρμόζεται στις ψήφους του συνδυασμού σε κάθε εκλογική περιφέρεια. Αν χωράει, παίρνει αντίστοιχη έδρα (έδρες), αν όμως εξακολουθεί να δικαιούται έδρα ή έδρες, παίρνει από τις εκλογικές περιφέρειες με το μεγαλύτερο αδιάθετο υπόλοιπο κατά φθίνουσα σειρά. Αν μετά την εφαρμογή της διαδικασίας αυτής κατά σειρά σε όλους του συνδυασμούς μείνουν αδιάθετες έδρες, αυτές δίνονται στο επιτυχόντα.

…κατά Δημοτική Κοινότητα

Σε ό,τι αφορά στην κατανομή εδρών στις Δημοτικές Κοινότητες, ο συνδυασμός του επιτυχόντος δημάρχου παίρνει τα 3/5 των συμβούλων και οι υπόλοιποι συνδυασμοί τα 2/5 (δεν ενδιαφέρει δηλαδή ποιος πρώτευσε στη συγκεκριμένη Δημοτική Κοινότητα). Επομένως, η αναλογία είναι τρία προς δύο, εκτός της Δημοτικής Κοινότητας Μυτιλήνης, που έχει 11 συμβούλους και η αναλογία είναι επτά προς τέσσερα. Η κατανομή των εδρών της αντιπολίτευσης γίνεται κατ’ αναλογία με τον τρόπο κατανομής στο κεντρικό ψηφοδέλτιο.

… κατά Τοπική Κοινότητα

Τέλος, σε ό,τι αφορά στην κατανομή εδρών στις Τοπικές Κοινότητες, σε αυτές που εκλέγουν τριμελές συμβούλιο υπάρχει απλή αναλογική, ως εξής: Το σύνολο των ψηφοδελτίων στην Τοπική Κοινότητα διαιρείται με τέσσερα (ν+1) και το ακέραιο πηλίκο είναι το μέτρο. Με βάση αυτό, κατανέμονται οι έδρες πρώτα σε αυτούς που «πιάνουν» το μέτρο και μετά με βάση τα μεγαλύτερα διάθετα υπόλοιπα. Στις κοινότητες που εκλέγουν εκπρόσωπο, αυτός εκλέγεται από τον πρώτο συνδυασμό. Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας είναι ο έχων τους περισσότερους σταυρούς υποψήφιος του πλειονοψηφήσαντος συνδυασμού.

Αντιδήμαρχοι…

Από τους εκλεγέντες 45 δημοτικούς συμβούλους στη Λέσβο, ορίζονται 13 ως αντιδήμαρχοι, ενώ απ’ τους 27 της Λήμνου, ορίζονται ως αντιδήμαρχοι οι τέσσερις. Στους αντιδημάρχους ανατίθενται αρμοδιότητες χωρικές και καθ’ ύλην, ενώ η ελάχιστη θητεία τους είναι 2,5 έτη.Ο πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας εκλέγεται, όπως και ο αντιπρόεδρος, με ψηφοφορία την ημέρα εκλογής του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου κι έχει αντιμισθία που θα ορισθεί. Ο δήμαρχος Λέσβου λαμβάνει το 80% των κάθε φύσης αποδοχών γενικού γραμματέα υπουργείου, ο αντιδήμαρχος το 50% του δημάρχου και ο πρόεδρος το 40%.

* Με έντονα γράμματα (bold), οι Τοπικές Κοινότητες με πληθυσμό κάτω των 300 κατοίκων.
Δήμος Λέσβου: Δήμαρχος και 45μελές δημοτικό συμβούλιο
Δημοτική Κοινότητα Μυτιλήνης: 11μελές συμβούλιο
22 Δημοτικές Κοινότητες: 5μελή συμβούλια (22 Χ 5 = 110 σύμβουλοι)
10 Τοπικές Κοινότητες με λιγότερους από 300 κατοίκους (Νάπης, Πτερούντας, Λάμπου Μύλων, Κώμης, Αργένου, Λεπετύμνου, Λαφιώνα, Υψηλομέτωπου, Αμπελικού, Σταυρού): 1 εκπρόσωπος (10 Χ 1 = 10)
40 Τοπικές Κοινότητες (οι υπόλοιπες): 3μελή συμβούλια (40 Χ 3 = 120)

Σύνολο αιρετών: 297