Κι η σπηλιά της Παναγιάς… (Το πέρασμα της Ποταμιάς 15)

Χαμηλά πάλι στο ποτάμι, στο σημείο της συμβολής των δύο κύριων ρεμάτων. Τώρα θα ανηφορίσουμε τον τρίτο δρόμο, που ακολουθεί το ρέμα της Καλής Λαγκάδας, που σχίζει τη βόρεια πλαγιά του Άι-Λια. Το τοπίο γύρω είναι μοναδικό. Πεύκα που κατηφορίζουν, γαντζωμένα σε βράχους ηφαιστειακούς, απόκρημνους ή χαμένα στο βάθος της ρεματιάς. Ανάμεσά τους και κάτι καστανιές. Φθάνουμε σε ένα υψόμετρο και μετά ο δρόμος πηγαίνει ένα γύρω την πλαγιά κάτω από την κορυφή. Οδηγεί στα Παράκοιλα. Αριστερά συναντάμε τη βρύση του Δασαρχείου με τις γούρνες της.

Αυτό το νερό έρχεται από την πλαγιά, επάνω από το δρόμο, όπου υπάρχει η πηγή. Στη ρίζα ενός κομμένου πλάτανου, βγαίνει το νερό, μέσα σε φτέρες και αγούδουρες (ροδόδεντρα). Γύρω τα πεύκα, ψηλά και σπαθάτα, είναι «μαλλόπευκα» (Μαύρη πεύκη). Ένας αιωνόβιος πλάτανος στέκει κουφάρι σκεπασμένο με τον κισσό. Από κάτω από την βρύση, μια ραχοκοκκαλιά από βράχια κατηφορίζει στην πλαγιά.

Ακολουθώντας την, από την ανατολική τους πλευρά, κατηφορίζουμε και παρατηρούμε κάτω από τις πευκοβελόνες θεμέλια κτισμάτων, κεραμίδια και σέτια από παλιές καλλιέργειες. Όλα αυτά ανήκουν μάλλον στη Μονή της Καλής Λαγκάδας, που αναφέρεται σε μια απόφαση Πατριαρχικής Συνόδου τού 1331. Έτσι, πιο κάτω, στη ρίζα του πανύψηλου βράχου υπάρχει η σπηλιά της Παναγιάς. Ένα κτισμένο τοιχάκι και μετά η είσοδος. Η καμάρα του βράχου κλείνει από τοίχο με μια πόρτα.

Στην αριστερή παραστάδα πέτρα με σταυρό και στην καμάρα ίχνη από τοιχογραφία. Σε κτιστό τοιχάκι η «αγία τράπεζα» με μικρές εικόνες. Ένας ραβδωτός κίονας, το μόνο αρχιτεκτονικό μέλος, πάει τη σκέψη σε προχριστιανικό τόπο λατρείας. Ένας ιερός τόπος, χαμένος στη δασωμένη του πλαγιά και στον απροσδιόριστο χρόνο της αρχής του.

Μ. Αξιώτης (emprosnet.gr)