Τα καθημερινά προβλήματα των ελαιοπαραγωγών - Ένας σύγχρονος ξωμάχος της Λέσβου

Τα καθημερινά προβλήματα των ελαιοπαραγωγών

Ένας σύγχρονος ξωμάχος της Λέσβου

«Όταν έχεις δημιουργήσει κάτι με τα ίδια σου τα χέρια, είναι δύσκολο να το αποχωριστείς ακόμα και σε ηλικία 70 χρονών, ακόμη κι αν αυτό με το οποίο αγαπάς να ασχολείσαι, δε σου δίνει αυτά που θα ήθελες. Έτσι κάνουν όσοι έχουν ελιές, έχουν μεγαλώσει μέσα στα κτήματα και έχουν φάει ψωμί από αυτές.» Αυτά είπε ο κ. Στρατής Δεσποτέλλης, που παρά την ηλικία του συνεχίζει να αγωνίζεται για τα κτήματά του και για την ελιά, ενάντια στις δυσκολίες που παρουσιάζονται.

Από ηλικία 14 χρόνων έμαθε ο κ. Δεσποτέλλης να κλαδεύει και δεν άρχισε να κάνει τα πρώτα του μεροκάματα στο χωριό του τη Φίλια, αλλά και σε άλλα χωριά. Μετά, βλέποντας ότι το μάζεμα της ελιάς συνέφερε για τα δεδομένα της εποχής, έβαλε στόχο και πέτυχε να αγοράσει κάποια κτήματα. «Τίποτα δε βρήκαμε έτοιμο, οι γονείς μας μάς έμαθαν να παλεύουμε για να μπορούμε να αντεπεξέλθουμε», τόνισε χαρακτηριστικά. Σήμερα τα κτήματά του ανήκουν στα παιδιά του, όπως είπε, ωστόσο εκείνα δε δείχνουν τον ίδιο ζήλο με εκείνον, καθώς σκέφτονται ότι τα ακίνητα δημιουργούν «μπελάδες» με την Εφορία, από τη στιγμή που οι ιδιοκτήτες τους καλούνται να πληρώνουν φόρους γι’ αυτά, φόρους αυξημένους σε σχέση με το παρελθόν.


Τα προβλήματα
Σχολιάζοντας τη φετινή παραγωγική χρόνια, είπε ότι τόσο εκείνος όσο και οι υπόλοιποι παραγωγοί είχαν απώλειες λόγω της καθυστερημένης έναρξης της δακοκτονίας. Η μείωση της δικής του παραγωγής έφτασε σε ποσοστό 40%, όπως υποστήριξε. Βέβαια, γι’ αυτήν την απώλεια δε θα αποζημιωθούν. Ωστόσο θετικό χαρακτήρισε το γεγονός ότι έβρεξε το φθινόπωρο και «οι ελιές πήγαν στα λάδια» - φράση που χρησιμοποιούν οι ελαιοπαραγωγοί για να δείξουν τις αυξημένες αποδόσεις ελαιολάδου του καρπού -, εξηγώντας παράλληλα πως αυτό είχε αντίκτυπο στη σοδειά, αφού από τέσσερα κιλά ελιές πήρε ένα κιλό λάδι. Αναλογία πολύ καλή αν σκεφτεί κανείς ότι πέρυσι η απόδοση ήταν πολύ χαμηλότερη, μια από οκτώ κιλά ελιές είχε πάρει ένα κιλό λάδι.

Αναφέρει πως όταν η απόδοση είναι καλή, τότε κερδίζει ο παραγωγός, αφού μπορεί να καλύψει τα έξοδα που απαιτούνται για να αλέσει τις ελιές, αλλά και για τα μεροκάματα των ανθρώπων που ενδέχεται να πάρει στη δούλεψή του. Ο ίδιος για χρόνια μάζευε με τη σύζυγό του τον καρπό, όμως πλέον δε θέλει να την κουράζει και παίρνει εργάτη μαζί του για να τον βοηθά. «Όταν η ελιά έχει ελιές, τότε μπορείς να πεις ότι καλύπτεται το μεροκάματο, αυτό που είναι πλέον ασύμφορο είναι να έχεις εργάτες για να μαζεύουν από κάτω. Εκείνος που ραβδίζει σε σχέση με εκείνον που μαζεύει από κάτω, θα σου δώσει στην ίδια ώρα περισσότερα κιλά ελιές. Από την άλλη, οι ελιές που βρίσκονται κάτω, χαλάνε πιο γρήγορα και αυτό έχει επιπτώσεις στην ποιότητα του ελαιολάδου», μας είπε.

Ο ίδιος φαίνεται να αγαπάει αυτό που κάνει, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στον τρόπο που είναι οργανωμένος. Νωρίς το φθινόπωρο στρώνει τα δίχτυα για να μη χαθούν οι ελιές και όταν έρθει η εποχή τους, πηγαίνει και τις ραβδίζει. Αφού τις συγκεντρώσει, τις πηγαίνει άμεσα στο ελαιοτριβείο του χωριού για να τις αλέσει. Δε θέλει, όπως εξηγεί, να μένουν περισσότερες από τέσσερις ημέρες, γιατί χαλάνε και αυτό ανεβάζει την οξύτητα του λαδιού.

Εκτός όμως από τις καιρικές συνθήκες και το δάκο, οι ελαιοπαραγωγοί έχουν να αντιμετωπίσουν ακόμα μία δυσκολία, τους αγροτικούς δρόμους. Οι περισσότεροι βρίσκονται σε άθλια κατάσταση και τα αυτοκίνητα μετά δυσκολίας κινούνται σε αυτούς. Τα περισσότερα αγροτικά μέσα σε λίγους μήνες καθημερινής οδήγησης σε αυτούς τους δρόμους, παρουσιάζουν φθορές και οι ιδιοκτήτες τους, κτηνοτρόφοι κατά κύριο λόγο, πρέπει προφανώς να πληρώσουν για να τις αποκαταστήσουν.

Μετά από τόσα χρόνια σκληρής εργασίας μέσα στα χωράφια, υποστηρίζει ότι δε συμφέρει οικονομικά πλέον να μαζεύει κανείς ελιές. Τους περισσότερους που έχουν κτήματα, αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να εξασφαλίσουν το λάδι τους για να μη χρειαστεί να αγοράσουν.

 

«Τα αφήσαμε και μας άφησαν»

«Από τη στιγμή που πάψαμε να ενδιαφερόμαστε εμείς για τα χωράφια, έπαψαν και εκείνα να νοιάζονται για μας», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Δεσποτέλλης και προσέθεσε ότι παλιότερα οι αγρότες φρόντιζαν τα κτήματά τους υπολογίζοντας σε αυτά, γιατί χάρη στην παραγωγή που θα είχαν, θα μπορούσαν να θρέψουν τις οικογένειές τους. «Σήμερα ελάχιστοι είναι εκείνοι που θα καθαρίσουν ή θα ζευγαρίσουν τα κτήματά τους.» Η νοοτροπία, όπως είπε, άρχισε να αλλάζει με τις επιδοτήσεις. Σύμφωνα με την άποψή του, το αρνητικό με αυτές ήταν πως πριμοδοτούνταν τα δέντρα και όχι η παραγωγή από αυτά. Έτσι κάποιοι άρχισαν να επαναπαύονται με τα σίγουρα χρήματα και να μην κυνηγούν τη δουλειά, την παραγωγή. Όμως όλα αυτά είχαν επιπτώσεις.

«Υπάρχουν κτήματα που ρήμαξαν, οι ιδιοκτήτες τους έχουν χρόνια να πάνε σε αυτά, που δεν ξέρουν σε ποιο σημείο της αγροτικής περιοχής βρίσκονται καθώς έχουν αλλάξει όψη. Άλλοι πάλι όταν έρθει ο Σεπτέμβρης - Οκτώβρης, ρωτάνε τους κτηνοτρόφους που περνούν καθημερινά από τα χωράφια τους αν αυτά έχουν παραγωγή για να πάνε, ειδάλλως δεν τα επισκέπτονται.» Παράλληλα έσπευσε να τονίσει: «Δεν είμαστε και προκομμένοι, αν ήμασταν θα είχαμε μία μονάδα να το συσκευάζουμε και να το πουλάμε έχοντας μεγαλύτερα κέρδη.»

 

Της Ανδρονίκης Κουτσαβλή, emprosnet.gr